In deze blog gaan we dieper in op verschillende anticonceptiemethoden, van de alom bekende pil tot minder conventionele opties zoals het spiraaltje. Stuk voor stuk hebben deze anticonceptiemiddelen hun voor- maar ook nadelen. Daarom is het van belang om na te gaan welke optie het beste bij jou past.

Wanneer je op zoek bent naar de beste anticonceptiemethode voor jou, zijn er veel dingen waarmee u rekening moet houden, zoals:

• Hoe de door jouw gekozen methode je maandelijkse cyclus beïnvloedt
• Welke bijwerkingen het kan veroorzaken
• Hoe lang het zal voorkomen dat je zwanger wordt

Sommige methoden vergen meer inspanning dan andere. Weeg de voor- en nadelen af en denk na over hoe elke methode aan je huidige en toekomstige behoeften voldoet. Als je bijvoorbeeld besluit de pil te nemen, moet je eraan denken deze elke dag in te nemen. Als je voor een implantaat of spiraaltje kiest, kan dit, nadat het is ingebracht, enkele jaren meegaan. 

Het kiezen van de juiste anticonceptiemethode hangt af van verschillende factoren, waaronder jouw gezondheid, levensstijl en persoonlijke voorkeuren, maar om je alvast op weg te helpen, lijsten we hieronder de 11 meest voorkomende anticonceptiemethoden even voor je op.

1. Anticonceptiestaafje

Dit progestageen-afgevende anticonceptiestaafje met de grootte van een luciferstokje wordt door een zorgverlener of arts onder je huid, hoog op je binnenarm, geplaatst.

Het progestageen verdikt je baarmoederhalsslijm, waardoor het voor sperma moeilijker wordt om een eicel te bereiken. Progestine kan er in eerste instantie ook voor zorgen dat de eicellen de eierstokken niet verlaten.

Zodra het anticonceptiestaafje is geplaatst (het duurt slechts enkele minuten), hoef je eigenlijk niet veel meer te doen.

De effecten van het implantaat zijn systemisch, wat betekent dat de hormonen door je hele lichaam reizen, en jammer genoeg kan dat bijwerkingen veroorzaken.

Een ander ding om te overwegen is hoe comfortabel je je voelt met dit kleine implantaat dat net onder je huid wordt geplaatst.

Sommige vrouwen voelen zich ongemakkelijk bij het idee om iets in hun baarmoeder te hebben of houden er gewoon niet van en geven daarom de voorkeur aan een arm implantaat boven een spiraaltje.

Net als een spiraaltje is een anticonceptiestaafje een van de opties waar je niet aan hoeft te denken en die geen voortdurend onderhoud vereisen.

2. Hormoonspiraaltje

Dit kleine T-vormige spiraaltje wordt door een zorgverlener of arts in je baarmoeder geplaatst gedurende een procedure van ongeveer 15 minuten. Een hormoonspiraaltje kan mogelijk tot 8 jaar meegaan. Het werkt net zoals een hormoonstaafje en de pil door progestageen vrij te geven.

Dit hormoon verdikt het baarmoederhalsslijm, waardoor het voor sperma moeilijker wordt om een eicel te bereiken. Daarnaast kan het ook je ovulatie tegenhouden, zodat er geen eicel vrijkomt.

Net als bij een hormoonstaafje hoef je eigenlijk weinig te doen om ervoor te zorgen dat alles soepel verloopt. 

Het is echter wel belangrijk dat je zeker weet dat je voor een hormoonspiraal wil gaan, want er is namelijk een kleine kans dat deze losraakt.

Om er achter te komen of een hormoonspiraaltje iets voor jou is, kan je er eens met je arts of zorgverlener over praten. Beschrijf je menstruatie en vraag naar de mogelijke bijwerkingen van een hormoonspiraaltje (zoals doorbraakbloedingen en gevoelige borsten).

3. Koperspiraaltje

Net als een hormoonspiraaltje wordt een koperspiraaltje ook in de baarmoeder geplaatst. Een koperspiraaltje kan tot wel 10 jaar meegaan. Het verschil is dat de koperen versie geen hormonen bevat. Het is het metaal zelf dat een zwangerschap voorkomt door de baarmoeder onherbergzaam te maken voor sperma.

Een koperspiraaltje kan ook in de eerste dagen na onbeschermde seks worden ingebracht als noodanticonceptie.

Als het eenmaal is ingebracht (het gaat om dezelfde inbrengprocedure als het hormoonspiraaltje), hoef je je geen zorgen meer te maken over het onderhoud.

Een koperspiraal is, net als alle andere spiraaltjes, een goede optie voor vrouwen die weten dat ze de komende 10 jaar niet zwanger willen worden – ongeacht of ze nu al een baby hebben gehad of niet.

Sommige vrouwen geven de voorkeur aan een koperspiraal omdat het volledig hormoonvrij is. Wel wordt het niet aanbevolen aan vrouwen met zware of pijnlijke menstruaties, omdat het die kan verergeren.

4. De pil

De pil, ook wel orale anticonceptie genoemd, is misschien nog steeds waar veel mensen als eerste aan denken als ze aan anticonceptie denken.

Echter zijn er vandaag de dag meer soorten anticonceptiepillen dan ooit tevoren: combinatiepillen die oestrogeen en progestageen bevatten, pillen met alleen progestageen en pillen met verlengde cyclus die de frequentie van je menstruatie verminderen.

Een gesprek met je arts of zorgverlener kan je helpen een pil te vinden die bij je past.

De meeste anticonceptiepillen werken door je ovulatie te stoppen, zodat er helemaal geen eicel vrijkomt. Ze verdikken ook je baarmoederhalsslijm.

En hoewel de bijwerkingen variëren van doorbraakbloedingen tot veel lichtere menstruaties en huidveranderingen, kunnen anticonceptiepillen die oestrogeen bevatten het risico op bepaalde gezondheidsproblemen wel verhogen, zoals bloedstolsels (als je een roker bent).

Het lastige van de pil is dat je hem elke dag rond dezelfde tijd moet innemen. Als je hier moeite mee hebt,  kan je een dagelijkse herinnering op je telefoon inschakelen, of een app installeren die je kan helpen om op schema te blijven, zoals Bedsider of myPill.

5. Anticonceptiepleister

Een anticonceptiepleister bevat ook oestrogeen en progestageen en stopt net als orale anticonceptie je ovulatie.

Maar in plaats van te moeten onthouden dat je elke dag je pil moet innemen, kleef je gewoon één keer per week een nieuwe pleister.

Het beste kleef je je anticonceptiepleister op je buik, bovenarm, rug of billen, zodat de hormonen die uit de pleister komen makkelijk door je huid kunnen worden opgenomen.

Het nadeel van de anticonceptiepleister is dat jij de verantwoordelijkheid hebt om hem op de juiste manier aan te brengen. Je mag dus zeker niet vergeten om een een nieuwe aan te brengen als dat nodig is en je moet ook regelmatig controleren of hij er niet per ongeluk af gevallen is.

De pleister moet ook correct worden aangebracht. De hoeken mogen niet naar boven komen. Dit is om er zeker van te zijn dat je de beoogde hoeveelheid hormonen binnenkrijgt.

6. Anticonceptiering

Een andere optie voor hormonale anticonceptie is de vaginale ring. Deze anticonceptiering moet je 3 weken in je vagina dragen en er een week uit halen om ongesteld te worden.

De ring geeft oestrogeen en progestageen vrij om je ovulatie te stoppen en je baarmoederhalsslijm dikker te maken; beide hormonen worden geabsorbeerd via de vaginale voering.

Door hem op de juiste manier te plaatsen, werkt de anticonceptiering het beste. Vrouwen zeggen soms dat ze de ring voelen zitten of dat ze bang zijn dat hij eruit kan vallen. Dat betekent meestal dat de ring niet echt goed is aangebracht. Zorg ervoor dat je de anticonceptiering zo ver mogelijk in je vagina duwt.

Je moet ook bijhouden wanneer het tijd is om een nieuwe ring te plaatsen alsook hoe lang je zonder de anticonceptiering hebt rond gelopen.

De ring kan blijven zitten tijdens seks of een jaarlijks uitstrijkje, maar als je dat liever hebt, kun je hem er ook maximaal 3 uur uithalen.

Technisch gezien kan je een anticonceptiering er ook uithalen voor de seks. Hij werkt door het vrijgeven van hormonen in een zeer langzame, stabiele toestand, dus 20 tot 30 minuten seks zonder je ring zal niet echt een verschil maken.

Dat gezegd hebbende, raad ik niet aan om je anticonceptiering langer dan 3 opeenvolgende uren uit te doen. Je moet er namelijk ook aan denken om hem op tijd in te brengen.

7. Condoom

Deze latex- of polyurethaanhoezen fungeren als een barrière die voorkomt dat sperma in de buurt van je onbevruchte eicel komt.

Als je ze op de juiste manier draagt, beschermen condooms ook tegen soa's, tenzij je een condoom van lamsvacht gebruikt. Deze zijn niet zo effectief in het bestrijden van microben.

Condooms zijn een van de oudste vormen van anticonceptie, maar zelfs na eeuwenlang gebruik plaatsen mensen ze nog steeds op de verkeerde manier. Daarom zijn ze niet zo effectief als ze in theorie zouden moeten zijn.

Ik krijg vaak wanhopige mails waarin lezers mij vragen wat ze moeten doen als een condoom gescheurd is.  Mensen, een condoom kan niet scheuren als het op de juiste manier is omgedaan. 

Zorg ervoor dat hij helemaal langs de schacht van de penis is uitgerold, met een beetje ruimte aan de bovenkant – en wacht totdat de penis stijf staat om hem om te doen.

8. Vrouwencondoom

Het vrouwencondoom wordt ongeveer als een middenrif in de vagina ingebracht en bedekt de baarmoederhals om te voorkomen dat sperma binnendringt.

Het is niet zo effectief als een mannencondoom, en het is ook niet zo effectief in het voorkomen van SOA's.

Dat komt grotendeels doordat het een beetje ingewikkeld is om het correct in te brengen en te positioneren. In tegenstelling tot een mannencondoom heeft het niets waar het strak overheen past, en het kan verschuiven en ongemakkelijk aanvoelen.

Een vrouwencondoom omdoen is veel moeilijker dan een mannencondoom omdoen. Het pakket beschrijft de toepassing wel, maar dat is eerlijk gezegd niet eenvoudig. Het succespercentage van vrouwencondooms is lager en om die reden is het geen erg populaire anticonceptiemethode.

9. Sterilisatie

Een sterilisatie (of het afbinden van de eileiders) betekent het verwijderen, blokkeren of doorsnijden van de eileiders, waardoor wordt voorkomen dat een eicel naar de baarmoeder reist en door sperma wordt bevrucht.

Dit is ook een permanente vorm van anticonceptie. Echter is de operatie veel ingewikkelder dan een vasectomie voor een man.

Je hoeft niets te doen om er zeker van te zijn dat deze methode effectief is. Zodra je wakker wordt, ben je onvruchtbaar. Echter brengen alle chirurgische ingrepen risico's met zich mee (vooral omdat je een algemene narcose krijgt).

In tegenstelling tot een anticonceptiestaafje of een hormoonspiraal heeft een sterilisatie geen invloed op je cyclus.

Als je als vrouw ernstige bloedarmoede hebt als gevolg van zware menstruaties zal sterilisatie voorkomen dat je zwanger raakt, maar het zal het je menstruatieklachten niet verminderen, terwijl een hormoonspiraaltje er wel voor kan zorgen dat je minder vloeit.

10. Castratie

Ook wel bekend als een vasectomie omdat het doorsnijden of blokkeren van de zaadleider.

Als het sperma het lichaam van een man niet kan verlaten, kan je ook niet zwanger worden.

Hoewel een vasectomie in veel gevallen kan worden teruggedraaid, is de bedoeling van de procedure wel om permanent effectief te zijn. Daarnaast is het ook minder invasief dan een sterilisatie bij vrouwen, waarbij een buikoperatie nodig is en er een groter risico op complicaties bestaat.

Een vasectomie is veel minder riskant omdat het een kleine standaard operatie is die onder plaatselijke narcose gebeurt.

Zolang jij en je partner er zeker van zijn – echt zeker – dat baby's niet in jullie toekomst liggen, komt je partner in aanmerking voor deze methode. Als het klaar is, hoeven jullie daarna niets meer te doen.

11. Terugtrekken

De anticonceptiemethode die de meeste van ons kennen als uittrekken, wordt officieel de terugtrekkingsmethode genoemd: een man trekt zijn penis terug uit de vagina vlak voordat hij klaarkomt, zodat er geen sperma in de vagina terechtkomt. Echter is het niet bepaald effectief.

Als er tijdens het terugtrekken slechts een klein beetje ejaculaat in of nabij de vagina terechtkomt, is zwangerschap mogelijk, wat betekent dat je partner maar beter genoeg controle kan hebben over het moment waarop hij klaarkomt.

Als zwangerschap op dit moment niet aan de orde is, opteer je best voor bovenstaande anticonceptiemethoden die effectiever zijn.

Als je er voor openstaat om zwanger te worden en deze methode toch graag wil gebruiken (en er geen risico's zijn op soa's) kan ik alleen maar de nadruk leggen op het feit dat je partner dan echt goed moet zijn in “terugtrekken”.