Een spiraaltje is na de anticonceptiepil de populairste vorm van anticonceptie. In Nederland kiest ongeveer 23% van de vrouwen voor een spiraaltje als anticonceptiemethode. 

Een spiraaltje werkt zodra het wordt ingebracht en gaat, afhankelijk van het type, 5 tot 10 jaar mee. Er zijn verschillende soorten en maten spiraaltjes. Maar laten we eerst beginnen bij het begin.

Wat is een spiraaltje?

Een spiraaltje is de meest gebruikte vorm van langwerkende, omkeerbare anticonceptie. Zodra een spiraaltje is ingebracht, hoef je je geen zorgen meer te maken over anticonceptie tot het tijd is om het te vervangen.

In tegenstelling tot andere vormen van anticonceptie, zoals condooms, voorkomen spiraaltjes geen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's). 

Welke verschillende soorten spiraaltjes zijn er?

Er zijn twee soorten spiraaltjes en dat zijn koperspiraaltjes en hormoonspiraaltjes. Beide hebben een plastic frame dat in de vorm van een T opengaat zodra het in je baarmoeder zit. Aan de onderkant zitten touwtjes die in je vagina steken, zodat je arts je spiraaltje makkelijk kan verwijderen als dat nodig is.

En hoe werkt een spiraaltje precies?

Elk type spiraaltje werkt een beetje anders, echter hebben ze allemaal wel hetzelfde doel: het voor sperma moeilijk maken om een eicel te bereiken.

Een koperspiraal laat koperionen vrijkomen in je baarmoeder waardoor er een omgeving wordt gecreerd die niet gastvrij is voor sperma. 

Hormonale spiraaltjes bevatten dan weer het hormoon progestageen, dat lijkt op progesteron, wat een natuurlijk hormoon in je lichaam is. Het hormoon progestageen werkt op een aantal manieren om een zwangerschap te voorkomen. Het maakt je baarmoederhalsslijm dikker om te voorkomen dat sperma de baarmoeder kan binnendringen en het remt de beweging van sperma af zodat het moeilijker wordt om een eicel te bereiken en te bevruchten. Het verdunt ook het baarmoederslijmvlies, zodat een eicel minder snel hecht (innestelt) in de baarmoeder.

Hoe wordt een spiraaltje ingebracht?

Een spiraaltje wordt ingebracht door een arts. De afspraak duurt ongeveer een half uur en het inbrengen zelf duurt niet langer dan 2 minuten.

Hoeveel ongemak je voelt, hangt af van je pijntolerantie en of je al dan niet al bevallen bent. Het innemen van een vrij verkrijgbare pijnstiller voor de procedure kan helpen tegen de pijn.

Velen vinden het inbrengen eerder ongemakkelijk dan pijnlijk en beschrijven een snel knellend gevoel tijdens het inbrengen. Andere vrouwen ervaren matige tot ernstige buikpijn, kramp en druk tijdens de procedure. In sommige gevallen breekt het zweet je uit, voel je je misselijk of word je licht in het hoofd.

Deze bijwerkingen moeten binnen een paar uur of de volgende dag verdwijnen. Als je je zorgen maakt over de pijn of je angstig voelt, praat dan met je arts. 

Hoe snel begint een spiraaltje te werken?

Dat hangt af van het type spiraaltje dat je krijgt.

Hormoonspiraaltjes werken alleen onmiddellijk als ze tijdens de eerste 7 dagen van je menstruatie worden ingebracht.

Hoe dan ook, het is een goed idee om de eerste maand na het inbrengen een vervangende anticonceptiemethode te gebruiken. Het gebruik van een barrièremethode kan helpen om het risico op infectie na het inbrengen te verkleinen.

Wanneer moet ik mijn spiraaltje laten verwijderen?

Je kunt je spiraaltje op elk moment laten verwijderen door gewoon een afspraak te maken met een arts of zorgverlener.

Je spiraaltje beschermt je tegen een zwangerschap tot de vervaldatum.

De vervaldatum van een spiraaltje verschilt per merk:

• ParaGard is tot 10 jaar werkzaam, hoewel sommige experts suggereren dat het tot 12 jaar gebruikt kan worden
• Mirena is tot 7 jaar werkzaam
• Liletta is maximaal 6 jaar werkzaam
• Kyleena is maximaal 5 jaar werkzaam
• Skyla is tot 3 jaar werkzaam

Hoe wordt een spiraaltje verwijderd?

Het verwijderen van een spiraaltje is meestal een snel en eenvoudig proces. Je arts zal met een tang voorzichtig aan de draadjes van het spiraaltje trekken, waardoor de “armpjes” omhoog klappen en het spiraaltje uit je glijdt.

Als je niet opnieuw kiest voor een spiraaltje als anticonceptiemethode, gebruik dan een ander barrièremiddel zoals condooms gedurende 7 dagen voordat je je spiraaltje laat verwijderen. Dit is om te voorkomen dat er sperma in je lichaam komt. Sperma kan namelijk tot 7 dagen in je lichaam leven.