Als je het gevoel hebt dat je je menstruatie meestal met militaire precisie kunt voorspellen – of in ieder geval over het algemeen weet wanneer je kunt verwachten dat ze zal beginnen en eindigen – dan zit je niet te wachten op een doorbraakbloeding. 

Als je last hebt van tussentijds bloedverlies en niet zeker weet waarom – vooral als het nieuw is of gepaard gaat met pijn of andere symptomen – raad ik je aan om contact op te nemen met je huisarts of gynaecoloog zodat hij of zij kan helpen om uit te zoeken wat er aan de hand is. 

In tussentijd schets ik in deze blogpost alvast enkele van de meest voorkomende oorzaken van doorbraakbloedingen die vrouwen ervaren zodat je alvast een idee hebt alvorens je een medische professional raadpleegt. 

1. Je bent onlangs begonnen met een nieuwe anticonceptiepil

Spotting tijdens de eerste 3 maanden nadat je gestart bent met een nieuwe anticonceptiepil is redelijk normaal. Het kan 3 maanden duren voordat je lichaam aan het geneesmiddel went het slijmvlies van je baarmoeder zich daaraan aanpast.

Spotting kan ook optreden als je overschakelt van een merknaam naar een generiek geneesmiddel. Sommige gynaecologen denken dat generieke geneesmiddelen mogelijk niet perfect overeenkomen met merkformuleringen en dat het kleine verschil voldoende kan zijn om doorbraakbloedingen te veroorzaken. 

Als je na 3 maanden gebruik van een nieuwe pil nog steeds last hebt, vraag dan aan je arts of zorgverlener  of je van medicijn kan wisselen als je daar echt last van hebt.

2. Je gebruikt een anticonceptiepil met een zeer lage dosering

Veel van de nieuwere generaties anticonceptiepillen met een lager hormoongehalte bevatten zeer weinig oestrogeen of zelfs helemaal geen oestrogeen, maar vertrouwen in plaats daarvan op progestageen om je cyclus te reguleren. Hoewel veel vrouwen deze formuleringen prettig vinden omdat ze over het algemeen minder bijwerkingen ervaren, maakt de superlage hormoondosering de kans op doorbraakbloedingen groter, zelfs als je dezelfde pil al een tijdje gebruikt. 

De pil maakt het slijmvlies van je baarmoeder zo dun dat de kleine bloedvaten kwetsbaar zijn en gewoon breken omdat ze niet genoeg hormonen ter ondersteuning hebben.

Als doorbraakbloedingen je storen, vraag dan aan je arts of je kan overstappen op een pil met een hogere dosis en welke bijwerkingen je kan verwachten als je de sprong waagt.

3. Je hebt een spiraaltje

Net als bij de pil kan een hormonaal spiraaltje in eerste instantie een doorbraakbloeding veroorzaken, meestal tot 3 tot 6 maanden na het inbrengen. Als het om het koperspiraal gaat, komen onregelmatige bloedingen (en zwaardere, pijnlijkere menstruaties) relatief vaak voor en kunnen ze een tijdje aanhouden. Dit komt omdat het spiraaltje de baarmoeder kan irriteren en ontsteken. Hoewel artsen over het algemeen aanbevelen om je lichaam ongeveer 6 maanden de tijd te geven om zich aan te passen, moet je met je arts praten als je je ellendig voelt.

4. Je ovuleert

Sommige vrouwen merken dit tijdens hun ovulatie, omdat de teruggang in hormonen ervoor kan zorgen dat een beetje baarmoederslijmvlies te vroeg afbreekt, waardoor lichte bloedingen ontstaan. 

Als de bloeding halverwege je cyclus gepaard gaat met eenzijdige pijn, heb je mogelijk te maken met mittelschmerz. Dit type ovulatiepijn treedt op wanneer een follikel scheurt en een eitje vrijgeeft.

5. Je zit in de perimenopauze

Afhankelijk van je leeftijd duiden veranderingen in je menstruatiecyclus er waarschijnlijk op dat je lichaam de menopauze nadert. Deze begint meestal tussen de leeftijd van 45 en 55 jaar. De fase vóór de menopauze, ook wel de perimenopauze genoemd, kan enkele jaren duren, omdat je hormoonspiegels geleidelijk beginnen te veranderen. 

Naast menstruatieperioden die lichter of zwaarder zijn, korter of langer, vaker of minder frequent, kan je doorbraakbloedingen krijgen tijdens hormoonverlagingen.

6. Je hebt onlangs seks gehad

Wrijving door vaginale geslachtsgemeenschap kan ook een doorbraakbloeding veroorzaken, vooral als je vagina niet voldoende is gesmeerd (omdat er niet genoeg voorspel, voldoende glijmiddel, enzovoort is). Als je aanhoudende vaginale droogheid ervaart, kan dit dit probleem verergeren. Vaginale droogheid kan om allerlei redenen voorkomen, waaronder een bevalling, het nemen van bepaalde medicijnen tegen verkoudheid en het feit dat je je in de perimenopauze of de menopauze bevindt. 

Door de perimenopauze en de menopauze is de kans groter dat je vulvovaginale atrofie ervaart, wat een vermindering van oestrogeen is die symptomen veroorzaakt zoals irritatie, pijn, frequentie van plassen, incontinentie en vaginale droogheid. 

In het geval dat vaginale droogheid tijdens seks de oorzaak is van je spotting, zijn er vrij verkrijgbare vaginale vochtinbrengende crèmes die je kunnen helpen enige verlichting te vinden. Daarnaast kan je ook altijd proberen om een glijmiddel te vinden dat voor jou werkt. 

7. Je staat op het punt zwanger te worden

Implantatiebloedingen zijn een van de eerste tekenen van zwangerschap en komen voor bij maximaal 25% van de zwangere vrouwen. Eén tot twee weken na de bevruchting, wanneer de bevruchte eicel zich in het baarmoederslijmvlies nestelt, kan er een zeer kleine hoeveelheid bloed uit de baarmoeder en uit de vagina stromen. 

8. Je hebt seks gehad tijdens de zwangerschap

Tijdens de zwangerschap wordt de baarmoederhals erg gevoelig, en als deze geïrriteerd raakt tijdens penetrerende seks, kan deze veel bloeden.

De baarmoederhals heeft veel bloedvaten, dus een beetje bloeden na de seks is helemaal geen probleem. Het betekent zeker niet dat er iets met je baby aan de hand is; penetrerende seks is niet schadelijk voor de foetus.

9. Je bent zwanger en hebt een subchorionisch hematoom

Een subchorionisch hematoom is in wezen een bloedstolsel dat kan optreden wanneer het buitenste membraan rond het embryo (het chorion) een beetje loskomt van de baarmoederwand, waardoor er wat bloed in de ruimte tussen de 2 kan ophopen. Soms stroomt dat bloed uit je vagina, maar soms ook niet. 

Hoe dan ook, het is pijnloos en komt veel voor. Er is meestal geen grote reden tot bezorgdheid, en onderzoek levert niet echt uitsluitsel over de vraag of subchorionische hematomen het risico op een miskraam definitief vergroten of hoe factoren zoals de grootte van het hematoom en wanneer het optreedt, dat risico kunnen beïnvloeden.

10. Je hebt goedaardige gezwellen op je eierstokken, baarmoeder of baarmoederhals

Er zijn een aantal abnormale maar doorgaans goedaardige gezwellen die op je voortplantingsorganen kunnen voorkomen, waaronder cysten in je eierstokken, baarmoederfibromen, baarmoederpoliepen en cervicale poliepen. Gelokaliseerde pijn in verschillende mate kan met al deze symptomen gepaard gaan, samen met andere symptomen, maar het hangt echt af van waar je mee te maken hebt. Bloedingen komen niet noodzakelijkerwijs bij allemaal voor. Het komt bijvoorbeeld veel vaker voor dat je bloedingen ziet bij baarmoederpoliepen dan bij cysten in de eierstokken.

Hoewel bloedingen uit een van deze gezwellen vrij normaal zijn, wil je arts of zorgverlener mogelijk tests uitvoeren of deze verwijderen, zelfs als ze goedaardig zijn, omdat ze naast pijn en andere symptomen ook complicaties zoals vruchtbaarheidsproblemen kunnen veroorzaken.

11. Je hebt onlangs een abortus gehad

Bloedingen zijn een bijwerking van een abortus, dus afhankelijk van wanneer je er een krijgt, kan het een doorbraakbloeding veroorzaken. In de meeste gevallen zal je arts je vertellen hoeveel doorbraakbloedingen je kan verwachten. 

Het is bijvoorbeeld volkomen normaal om dagen of weken na je abortus bloedingen te hebben. Het is trouwens ook normaal om krampen te hebben, maar als je buikpijn of koorts hebt of last hebt van hevige bloedingen, neem dan contact op met je arts of zorgverlener om je symptomen te bespreken.

12. Je hebt een miskraam of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Hoewel bloedingen tijdens de zwangerschap vaak voorkomen en meestal onschadelijk zijn, vooral in het begin van de zwangerschap, zijn er enkele worstcasescenario's waar je rekening mee moet houden. Bloedingen zijn het eerste teken van een miskraam. Het komt ongeveer bij 10% van de bekende zwangerschappen voor. Daarnaast kunnen er ook krampen optreden.

Bloedingen zijn ook het eerste teken van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, wat betekent dat een bevruchte eicel zich ergens anders dan in de baarmoeder implanteert.

Hoewel buitenbaarmoederlijke zwangerschappen zeldzaam zijn, kunnen ze wel levensbedreigend zijn. Soms is een doorbraakbloeding het enige teken van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, maar daarnaast kan je ook last hebben van buik-, bekken- en schouderpijn. 

Als u je denkt dat je mogelijks een buitenbaarmoederlijke zwangerschap hebt, bel dan je verloskundige om je symptomen te bespreken en eventuele volgende stappen te ondernemen.

13. Je hebt een seksueel overdraagbare aandoening (soa)

Hoewel gonorroe en chlamydia meestal asymptomatisch zijn – een van de redenen waarom regelmatige soa-screening zo belangrijk is – kunnen ze allebei vaginale bloedingen veroorzaken (samen met natuurlijk andere symptomen). Endometritis (ontsteking van het endometrium) en cervicitis (ontsteking van de baarmoederhals) kunnen voorkomen, evenals bekkenontstekingsziekte die optreedt wanneer bacteriën je voortplantingsorganen infecteren. Dit kan complicaties veroorzaken, zoals permanente schade aan je eileiders, wat kan leiden tot vruchtbaarheidsproblemen. 

Hoewel gonorroe en chlamydia de meest voorkomende infecties zijn die verband houden met bekkenontstekingsziekte, kunnen volgens sommige dokters ook andere soorten bacteriën dit veroorzaken.

14. Je hebt kanker

We hebben dit laatste op de lijst gezet om te herhalen dat er veel, veel minder zorgwekkende oorzaken van doorbraakbloedingen zijn die waarschijnlijk achter je bloedverlies schuilgaan. Dat gezegd hebbende, zouden we nalatig zijn om kanker niet te noemen als een mogelijke oorzaak van willekeurige doorbraakbloedingen.

Hoewel veel vrouwen met kanker geen symptomen ervaren, vooral niet in het begin, is abnormale vaginale bloeding vaak een van de eerste tekenen van baarmoederhals-, eierstok-, baarmoeder-, vaginale of vulvaire kanker. Hoewel kanker onwaarschijnlijk is, is het een goed idee om je arts of zorgverlener te raadplegen om het uit te sluiten.