Grooming stelt daders in staat om langzaam de natuurlijke grenzen te overwinnen, lang voordat er sprake is van seksueel misbruik. Oppervlakkig gezien kan grooming lijken op een hechte relatie tussen de volwassen dader, het beoogde kind en (mogelijk) de verzorgers van het kind. Het grooming-proces is vaak misleidend omdat de dader goed bekend staat in de gemeenschap. Daardoor is het makkelijk om hen te vertrouwen.

In deze blogpost vertellen we je wat de kenmerken van grooming zijn, hoe je grooming kan voorkomen, alsook wat je wettelijke rechten en mogelijkheden zijn.

Allereerst, wat is grooming?

Grooming is een reeks acties die een volwassene onderneemt om subtiel of openlijk ongepaste controle en macht uit te oefenen over een kwetsbaar persoon, zoals een kind. 

Het uiteindelijke doel van grooming is misbruik. Seksuele daders testen vaak grenzen en manipuleren potentiële slachtoffers voordat ze overgaan tot echt seksueel misbruik. 

Tijdens het grooming-proces manipuleert de seksuele misbruiker het vertrouwen van het slachtoffer door ongepast gedrag voor als normaal of onbelangrijk te bestempelen. 

Vaak wordt grooming toegepast door een familielid of iemand anders in de vertrouwenskring van het slachtoffer, zoals een coach, leraar, jeugdgroepleider en ga zo maar door.

Wat zijn de kenmerken van grooming?

Jezelf of je kind beschermen tegen grooming kan een lastige klus lijken, vooral in het huidige internettijdperk. Gelukkig kan je grooming tijdig opmerken door op de onderstaande signalen te laten.

1. Hij/zij toont een snelle, aanzienlijke belangstelling 

Natuurlijk is het fijn als iemand geïnteresseerd is in wat er in je leven of dat van je kind gebeurt. Het kan echter alarmerend zijn als het buitensporig is of uit het niets komt. Gedragingen van een groomer zijn onder meer:

• Continu sms'en om de hele tijd contact te hebben
• Extra ‘hulp' aanbieden
• Snel beloftes maken
• Voortdurend complimenten geven

Groomers werken heel hard om het vertrouwen met een slachtoffer op te bouwen en zo een vriendschap te sluiten. Door veel belangstelling voor ze te tonen en zich een weg in hun leven te banen, manipuleren ze het slachtoffer uiteindelijk en zullen ze waarschijnlijk om iets in ruil daarvoor gaan vragen. 

2. Hij/zij vraagt om geheimen te bewaren

Als iemand gevoelige informatie met jou of je kind deelt of bepaald gedrag met vertoont en vraagt om dit geheim te houden, kan dat een signaal zijn van grooming. Een paar voorbeelden van wat een groomer zou kunnen zeggen zijn onder meer:

• “Vertel het niet aan je moeder, maar ik denk dat ze heel hard voor je is. Je bent een beter kind dan dat en je verdient echt iemand die beseft hoe speciaal en geweldig je bent… maar vertel haar niet dat ik dat heb gezegd.” 

• “Vertel tegen niemand dat ik over je rug wreef. Wij zijn gewoon vrienden, andere mensen zouden het niet begrijpen. Vertel het ze dus niet, want ze zouden het toch niet snappen.”

3. Hij/zij bespreekt ongepaste onderwerpen 

Een groomer kan tijdens een gesprek met je kind onnodige en ongepaste onderwerpen ter sprake brengen. Ze kunnen met je kind praten over hun intieme relaties, hun huwelijk en zelfs over seks.

Ook kunnen ze onderwerpen ter sprake brengen die wat onschuldiger lijken, zoals problemen op het werk of met vrienden. Het probleem ligt echter in de mate waarin ze afhankelijk zijn van het kind voor emotionele steun of troost.

Daarnaast proberen ze bijvoorbeeld overmatig te bellen, bij jou en je kind te huilen of vragen om veel knuffels. Het is niet de taak van een kind om verantwoordelijk zijn voor het zorgen voor de emotionele behoeften van een volwassene. Als een volwassene het kind dit gevoel geeft, is dat zeker een rode vlag.

Van een volwassene wordt verwacht dat hij een kind troost, en niet andersom.

4. Hij/zij probeert aan jouw behoeften te voldoen

Als iemand zijn uiterste best doet om tijd met jou of je kind door te brengen en naar jou of je kind te luisteren, kan dat zeker vleiend aanvoelen, maar uiteindelijk kan het een vorm van manipulatie zijn.

Als een kind bijvoorbeeld tegen een volwassene zegt dat hij of zij ergens mee worstelt of dat hij of zij niemand anders heeft om mee te praten, kan een groomer van deze gelegenheid gebruik om dichterbij te komen. Het kan zelfs zijn dat hij of zij te ver gaat door als een soort van vertrouweling op te treden.

Een groomer wil dat het slachtoffer voor troost alleen op hem of haar kan vertrouwen. Zo zal het slachtoffer afhankelijk en gehersenspoeld worden, waardoor hij of zij dingen gaat doen die hij of zij normaliter niet zou doen.

5. Hij/zij wil met alleen zijn met het slachtoffer

Het is gebruikelijk dat groomers alleen proberen zijn met hun slachtoffers, zodat ze dingen kunnen doen en zeggen die ze bij andere volwassenen niet zouden kunnen doen en zeggen. Bovendien geeft dit hen de kans om na te gaan hoe het slachtoffer op bepaalde gedragingen reageert.

Het kan heel onschuldig overkomen. De buurman kan bijvoorbeeld vragen of je kind wil helpen met een klusje in het huishouden. De voetbalcoach kan je kind aanbieden om oefeningen te doen na de training, of de kampbegeleider kan aanbieden om je kind mee te nemen op een speciale kampeertrip.

Als een groomer je kind alleen bij haar of hem wil houden en volhoudt dat de ouders of andere volwassenen er niet bij hoeven te zijn, kan dat een manier zijn om het kind te isoleren.

Misbruikers willen namelijk niet dat iemand erachter komt wat ze doen, dus hoe minder andere mensen weten over de relatie, hoe beter. Het isolement gaat voornamelijk over controle.

6. Hij/zij geeft alcohol of drugs

Als een volwassene een kind alcohol of drugs geeft, is dat zeker een waarschuwingssignaal. Volgens een onderzoek uit 2022 gebruiken groomers namelijk stoffen als een ‘hulpmiddel' om het misbruik te kunnen plegen. Dit komt omdat geestverruimende middelen de remmingen van een slachtoffer of zijn of haar vermogen om in te stemmen kunnen verminderen.

Daarnaast kan dit ook een nieuwe poging van de groomer zijn om het slachtoffer zich speciaal of zelfs volwassener te laten voelen, wat de weg vrijmaakt voor verder misbruik.

7. Hij/zij is erg fysiek

Hoewel seksuele aanraking een duidelijker teken is van misbruik, kan een volwassene een kind ook ongepast aanraken door te masseren of te kietelen.

Het is heel gebruikelijk dat groomers beginnen met een ‘onschuldige' aanraking in een poging het kind er ongevoelig voor te maken, zodat ze later kunnen overgaan tot een intensere, ongepaste aanraking.

Bovendien is het volgens dezelfde recensie uit 2014 niet onwaarschijnlijk dat groomers beweren dat hun ongepaste aanraking ‘per ongeluk' is.

8. Hij/zij geeft cadeautjes

Let op als iemand cadeaus of lekkernijen voor je kind koopt. Dit is een andere manier waarop een groomer ervoor zorgt dat je kind hem of haar leuk gaat vinden. Een groomer kan je kind verrassen met lekkernijen of spullen die je kind nodig heeft. Het is ook niet ongebruikelijk dat een groomer een slachtoffer geld geeft.

Als het rond de feestdagen of de verjaardag van je kind is, is het natuurlijk altijd mogelijk dat de cadeaus onschuldig zijn. Het is bijvoorbeeld normaal dat familieleden en vrienden een kind cadeaus geven.

Grooming is niet altijd vanzelfsprekend. Groomers werken hard om vertrouwen en respect te winnen van kinderen en gezinnen. Het is dus belangrijk om op je instinct te vertrouwen als iets niet goed voelt. Het is nooit fout om je kind weg te houden van een potentiële groomer, totdat je meer weet.

Wat moet ik doen als ik vermoed dat mijn kind het slachtoffer is van grooming?

Het is van cruciaal belang om snel te handelen als je vermoed dat je kind het slachtoffer is van grooming. Heb daarom zo snel mogelijk een gesprek met je kind en vraag wat er is gebeurd. Vraag om details en luister aandachtig. Wees vooral niet beschuldigd of bekritiseerd. In plaats daarvan moet je kind zich vrij en op zijn gemak voelen om te spreken.

Wacht ook zeker niet met het melden van wat er is gebeurd. Neem meteen contact op met de plaatselijke autoriteiten of de kinderbescherming.