Transgenders en non-binaire mensen komen uit alle lagen van de bevolking. In Nederland zijn ze met ruim 2 miljoen. Het kunnen je kinderen, je collega's, je buren en je vrienden zijn. Ingewikkeld? Niet echt. Laat ik het even verduidelijken.

Je gender is je innerlijke gevoel van eigenwaarde, wie je voelt dat je bent, of dat nu man, vrouw of misschien wel helemaal geen genderetiket is. Gender is vaak gekoppeld aan ideeën over mannelijkheid, vrouwelijkheid, stereotypen en ga zo maar door. Je geslacht kan op verschillende manieren tot uitdrukking komen. Enkele veelvoorkomende voorbeelden zijn je kleding, je gedrag en hoe je jezelf noemt.

Als je geslacht hetzelfde is als je bij je geboorte hebt gekregen, dan noemen we dit cisgender (of kortweg cis). Als je het gevoel hebt dat je een ander geslacht hebt dan dat je bij je geboorte hebt gekregen, kun je jezelf trans of non-binair noemen.

Trans is een heel brede overkoepelende term. In het algemeen verwijst het naar iedereen die niet cis is. Het omvat een reeks identiteiten zoals transvrouw en transman. Sommige mensen die zich crossdress kleden, identificeren zich ook als trans.

En een non-binaire identiteit wordt dan weer gebruikt om mensen te beschrijven die het gevoel hebben dat hun geslacht niet gedefinieerd kan worden binnen de grenzen van het binaire geslacht. In plaats daarvan begrijpen ze hun gender op een manier die verder gaat dan het simpelweg identificeren als man of vrouw. Sommige niet-binaire mensen kunnen zich op hun gemak voelen binnen transgemeenschappen en vinden dat dit een veilige ruimte is om samen te zijn met anderen die zich niet als cis identificeren, maar dit is niet altijd het geval.

Is transgender zijn dan hetzelfde als non-binair zijn? 

Niet precies.

Je bent transgender als je je niet identificeert met het geslacht dat je bij je geboorte hebt gekregen.

Niet alle transgenders zijn non-binaire mensen. Iemand die bij de geboorte het geslacht man heeft toegewezen gekregen, kan zijn of haar geslacht bijvoorbeeld als vrouw ervaren, terwijl iemand die bij de geboorte het geslacht vrouw toegewezen heeft gekregen, zijn of haar geslacht als man kan ervaren. Ook zullen niet alle niet-binaire mensen het gevoel hebben dat ze zich met geen van beide binaire geslachten kunnen identificeren en sommigen ervaren gender als zowel mannelijk als vrouwelijk.

Wat is het verschil tussen genderidentiteit en seksuele oriëntatie?

Genderidentiteit en seksuele oriëntatie zijn 2 verschillende dingen. Je genderidentiteit verwijst naar je interne kennis van je eigen geslacht – bijvoorbeeld je kennis dat je een man, een vrouw of een ander geslacht bent. Seksuele oriëntatie heeft te maken met tot wie je je aangetrokken voelt. Net als cis-mensen (niet-transgenders) kunnen transgenders en non-binaire mensen elke seksuele oriëntatie hebben.

Hoe weet ik nu of ik transgrender of non-binair ben?

Mensen kunnen zich op elke leeftijd realiseren dat ze transgender of non-binair zijn. Echter kan het voor de meesten heel wat denkwerk kosten om te erkennen wie ze zijn en te besluiten om een geslachtstransitie te beginnen. Transgenders en non-binaire mensen riskeren sociale stigmatisering, discriminatie en pesterijen als ze anderen vertellen wie ze werkelijk zijn. Geliefden, collega's, klasgenoten zijn misschien niet zo accepterend, hoewel dat wel zou moeten. Die angst kan veel personen ervan weerhouden om openlijk te vertellen hoe ze zich voelen. 

Nu genderidentiteit zichtbaarder wordt in de media en in het gemeenschapsleven in het hele land, kunnen meer mensen zichzelf hierin herkennen, hun ervaringen een naam geven en zich veiliger voelen en zich meer op hun gemak voelen om dit met anderen te delen.

Je waarheid spreken en open zijn over je genderidentiteit en een leven leiden dat echt authentiek aanvoelt, kan een levensbevestigende en zelfs levensreddende beslissing zijn.

Wat is genderdysforie?

Veel transgender en niet-binaire mensen ervaren genderdysforie. Genderdysforie is onrust, ongeluk en angst die verband houdt met de mismatch tussen je genderidentiteit en belangrijke aspecten van je lichaam, zoals je geslachtsdelen, stem of borstkas. Je kan ook genderdysforie hebben als je sociaal als het verkeerde geslacht wordt behandeld, bijvoorbeeld wanneer mensen de verkeerde voornaamwoorden voor je gebruiken.

Hoewel psychologen genderdysforie als een soort van “genderidentiteitsstoornis” noemen, is het zijn van transgender en/of non-binair geen psychische aandoening. Transgenders en niet-binaire mensen hebben vaak te maken met tal van uitdagingen vanwege transfobie. Dit is de manier waarop de maatschappij transgenders en niet-binaire mensen behandelt.

Niet iedereen ervaart genderdysforie. Als dat wel het geval is, kan dat voor iedereen anders zijn. 

Welke voornaamwoorden en titels moet ik gebruiken voor transgenders en non-binaire mensen?

Voornaamwoorden zijn korte woorden die worden gebruikt om iemand te beschrijven in plaats van de naam van de persoon te gebruiken, bijvoorbeeld zij/hij of hij/zij. Niet-binaire mensen kunnen een van deze voornaamwoorden kiezen, maar ze kunnen ook de voorkeur geven aan een genderneutraal voornaamwoord zoals zij/hij. 

Als je niet zeker bent hoe je iemand moet aanspreken, vraag het hem of haar dan gewoon. Je kunt ook je eigen voornaamwoorden delen. Titels zoals meneer en mevrouw geven het binaire geslacht van man of vrouw aan. Mx is een genderneutrale titel die vaak gebruikt wordt door niet-binaire mensen.