Echter begrijpen mensen in toxische relaties vaak niet dat ze emotioneel mishandeld worden. Echter heeft emotioneel misbruik grote gevolgen, en is het vaak moeilijk te herkennen. Deze vorm van misbruik tast iemands gevoel van eigenwaarde, onafhankelijkheid en waardigheid aan.

Als je je dus geïsoleerd, machteloos of waardeloos begint te voelen in je relatie, is dat vaak niet zonder oorzaak.

Er is nooit een goede reden om je zo te voelen. Net zoals elk ander mens verdien je respect, liefde en zorg.

Maar eerst, wat is emotioneel misbruik eigenlijk precies?

Fysieke mishandeling is gemakkelijker te herkennen, maar emotionele mishandeling is subtieler en verraderlijker, maar zeker niet minder traumatisch.

Net als bij elke vorm van fysiek geweld gaat het bij emotioneel huiselijk geweld om macht en controle, maar in plaats van fysiek geweld gebruikt de misbruiker mentale en emotionele tactieken om het slachtoffer te beledigen, te bekritiseren, te beschamen, te bedreigen, belachelijk te maken, te ondermijnen, bang te maken en te straffen.

Fysieke mishandeling laat tekenen achter zoals nieuwe blauwe plekken of verwondingen. Echter kan emotioneel misbruik moeilijker te herkennen zijn.

Dus hoe weet je nu of je emotioneel misbruikt wordt? Hieronder ontdek je 10 tekenen die wijzen op emotioneel misbruik. Als je een of meerdere tekenen opmerkt in je relatie, kan dat een aanwijzing zijn van emotioneel misbruik.

10 Tekenen van emotioneel misbruik

1. Controle: Je partner kan overdreven geïnteresseerd lijken te zijn in je sociale leven, of je dagelijkse routines controleren zonder je wensen te erkennen. Je hebt niet de vrijheid om je eigen keuzes te maken (openlijk of subtiel). Zelfs kleine opmerkingen die je onafhankelijkheid ondermijnen zijn een controlemiddel.
2. Schreeuwen: Het is normaal dat partners af en toe hun stem verheffen, maar het kan niet gezond zijn als meningsverschillen regelmatig escaleren in geschreeuw. Het is vooral zorgwekkend als je je bang voelt. Niet alleen maakt schreeuwen een productief gesprek bijna onmogelijk, maar het kan ook leiden tot een onevenwichtige machtsverhouding.
3. Minachting: Als de ene partner minachting voelt voor de andere, is het voor beide partners niet gemakkelijk om hun gevoelens te uiten. In een gezonde relatie verwacht je dat je partner luistert en respectvol is (zelfs als hij of zij je niet kan geven wat je nodig hebt). Als hij of zij op je behoeften reageert met gemeen sarcasme, arrogantie, afkeer of apathie, dan is hij of zij erg minachtend tegenover jou.
4. Overmatige defensiviteit: Als je voortdurend het gevoel hebt dat je jezelf moet verdedigen, is er minder ruimte voor positieve communicatie. Het is belangrijk dat beide partijen open en eerlijk met elkaar kunnen praten om problemen op te lossen. Overmatige defensiviteit, kan voelen alsof je in een strijd verwikkeld bent waarbij je schild altijd moet dragen.
5. Bedreigingen: Als je partner je op enigerlei wijze bedreigt, kan je het gevoel hebben dat je in gevaar bent. Dit kan zelfs uitlopen tot vormen van chantage, bedreigingen met lichamelijk letsel of zelfmoord, of andere intimiderende opmerkingen, maar ze hebben vaak dezelfde bedoeling: slachtoffers in een hoek drijven (en voorkomen dat ze weggaan).
6. Tegenwerking: Tegenwerking vindt vaak plaats wanneer een partner weigert te praten of te communiceren. Als je partner ongemakkelijke gesprekken afwijst, kan dat voelen als verlating. Hun weigering om kwesties te bespreken kan overkomen als afwijzing of een gebrek aan zorg voor je gevoelens.
7. Schuld: Slachtoffers worden vaak wijsgemaakt dat zij hun eigen misbruik en ongeluk veroorzaken, waardoor de cyclus veel moeilijker te doorbreken is. Dit kan worden verergerd door de schaamte die veel slachtoffers voelen omdat ze het misbruik hebben laten gebeuren.
8. Gaslighting: Gaslighting is een vorm van psychologische manipulatie. Gaslighting zorgt ervoor dat slachtoffers twijfelen aan hun herinneringen, oordeel en geestelijke gezondheidstoestand. Als je merkt dat je zorgen (en zelfs je herinneringen) vaak worden afgedaan als “vals”, “dom” of “gek”, heb je misschien te maken met gaslighting.
9. Isolatie: Emotioneel misbruik is alomtegenwoordig en beïnvloedt alle gebieden van het leven. Het meest opvallende is de tol die het eist van relaties van slachtoffers met vrienden en familie. Mishandelaars overtuigen hun partners er vaak van dat niemand om hen geeft. Door deze vervreemding kunnen slachtoffers het gevoel krijgen dat ze op een eiland zitten, weg van hun geliefden en vroegere versies van zichzelf.
10. Grilligheid: Als een relatie voortdurend wordt onderbroken door stemmingswisselingen, kan dit wijzen op misbruik. Veel mensen ervaren natuurlijke ups en downs, maar het is een probleem als het jou als partner schaadt. Wispelturige misbruikers overladen hun slachtoffers vaak met geschenken en genegenheid na een uitbarsting, om kort daarna weer boos te worden.

Hoe weet ik nu echt of mijn partner me emotioneel misbruikt?

Het is belangrijk om volgend onderscheid te maken: in gezonde relaties worden meningsverschillen gezien als een kans om te groeien, en beide mensen doen hun best om een gemeenschappelijke basis te vinden.

Het is niet zo dat mensen in gezonde relaties geen meningsverschillen hebben; want die hebben ze echt wel. Ze hebben er net zoveel als mensen in slechte relaties. Het verschil zit hem in wat ze met die conflicten doen.

Echter worden er in emotioneel-misleidende relaties vaak manipulatieve spelletjes gespeeld. Je kan bijvoorbeeld verrast zijn door de plotselinge prettige stemming van je partner of verward zijn door vlagen van onverwachte liefde. Je weet dat je het niet kunt vertrouwen, omdat je partner daarna weer vernederend en kleinerend gaat doen. Je zit voortdurend in een emotionele achtbaan.

Sommige partners kunnen leren hun gewelddadige neigingen te overwinnen, maar de meeste hebben toch baat bij een onpartijdige derde partij zoals een relatieadviseur.