We hebben allemaal al wel wat catfishing horrorverhalen gehoord (ik bedoel, er bestaat zelfs een televisieprogramma over catfishing) en als je net zoals ik bent, heb je altijd bij jezelf gedacht: “Dat zou mij nooit overkomen!”. 

Maar de realiteit is dat catfishing echt bestaat en dat er mensen zijn die er verdomd goed in zijn.

Als je ook maar het vermoeden hebt dat iemand met wie je online praat niet is wie hij of zij zegt dat hij of zij is, dan kun je het slachtoffer zijn van catfishing. 

Daarom is het belangrijk om te weten wat catfishing betekent, alsook om de waarschuwingssignalenvam catfishing te herkennen, zodat je jezelf kunt beschermen tegen deze vorm van online bedrog.

Allereerst, wat is catfishing?

Catfishing is het creëren van een valse identiteit om mensen online te verleiden tot relaties, vriendschappen of romantische connecties. De “catfish” verwijst naar de persoon die de valse identiteit creëert. Hoewel catfishers niet de enigen zijn die valse persoonlijkheden creëren op het internet, onderscheiden catfishers zich van trollen, oplichters en andere online bedriegers doordat ze zo graag een relatie met je zouden beginnen. 

Catfishing bestaat voornamelijk uit misbruik en misleiding. Catfishing werd op grote schaal aan het licht gebracht foor Nev Schulman's documentaire Catfish uit 2010 en de daaropvolgende MTV-realityshow Catfish: The TV Show. 

Doordat er altijd maar meer datingapps en sociale media mogelijkheden op de markt komen, hebben catfishers steeds meer tools voor handen om contact te leggen.

Hoe makkelijk het ook is om het idee af te schrijven dat je ooit gecatfished zou kunnen worden, is het belangrijk om te erkennen dat het echt iedereen kan overkomen. 

Maar waarom wordt het catfishing genoemd?

De term is terug te brengen naar Schulman's documentaire waarin leveranciers van visproducten bij het verschepen van levende kabeljauw tussen de VS en China ontdekten dat de kabeljauw gezonder en in betere conditie aankwam als er een levende meerval (catfish) – een natuurlijke vijand van kabeljauw – in de tank zat.

Ook in het echte leven zijn er meervallen (catfishers) waarvoor we moeten opletten omdat ze onnoemelijk pathologisch kunnen liegen en bedriegen.

En waarom doen mensen aan catfishing?

Er zijn zoveel redenen waarom mensen aan catfishing doen. Sommige catfishers zijn eenzaam, hebben een laag zelfbeeld en willen een relatie met iemand van wie ze geloven dat die in het echte leven niet in hen geïnteresseerd zou zijn. Daarnaast zijn sommige catfishers eropuit om hun slachtoffers te treiteren of lastig te vallen, of om wraak te nemen op iemand. Soms is catfishen gewoon een andere vorm van cyberpesten, terwijl andere keren catfishers hun slachtoffers geld proberen afhandig te maken of hen mentaal of fysiek willen gebruiken.

Hoe dan ook, het kan superverontrustend zijn om te vermoeden dat je wordt gecatfished. Als je denkt dat er een kans is dat je online met een catfish praat, wil je zo snel mogelijk de banden met hem/haar verbreken, zelfs als je denkt dat hij/zij vooral uit eenzaamheid handelt. 

Om je te beschermen hebben we hieronder 9 tekenen opgelijst die erop kunnen wijzen dat je gecatfished wordt.

9 tekenen die erop kunnen wijzen dat je gecatfished wordt

1. Hij/zij neemt de telefoon niet op

Ik heb zelf een ervaring met catfishing: Toen ik een tiener was, speelde ik een rollenspel op een bloggingsite. Via de online community ontmoette ik naar verluidt een 20-jarige vrouw die zichzelf Eveliene noemde. Dit waren de dagen voor smartphones, dus zij gaf me haar nummer waarna ik de hele dag met haar aan het smsen was.

Op haar verjaardag probeerde ik haar te bellen om haar te verrassen met een verjaardagsboodschap, maar ze nam nooit op waardoor ik me begon af te vragen of ze wel echt bestond. Uiteindelijk ontdekte ik dat het een oudere vrouw uit was die een valse identiteit had aangenomen en contact had opgenomen met verschillende jonge mannen in deze online community.

2. Hij/zij heeft geen sociale media

Tegenwoordig is bijna iedereen online aanwezig. De meeste mensen hebben tal van sociale media accounts zoals Facebook, Twitter of LinkedIn waar ze persoonlijke en professionele informatie, foto's en details over hun persoonlijke leven delen. Hoewel sommige mensen bijna elk aspect van hun leven delen en anderen de voorkeur geven aan hun privacy, is het uiterst zeldzaam dat je geen spoor van iemand kunt vinden door middel van een simpele Google-zoekopdracht.

Een bijzonder opvallend waarschuwingssignaal voor catfishing is iemand die slechts actief is op één sociaal mediaplatform – het platform dat ze gebruiken om met jou te communiceren – terwijl ze verder vrijwel nergens online te vinden zijn. 

3. Hij/zij is heeft erg professionele foto's

Ziet elke foto er perfect gemodelleerd en onberispelijk uit? Zijn hun interesses breed genoeg om met bijna iedereen overeen te komen? Als hij of zij je foto's stuurt die erg professioneel zijn waar hij of zij alleen op staat, dan is de kans groot dat ze van iemand anders gestolen zijn. 

Je kent vast het volgende oude gezegde: als het te mooi lijkt om waar te zijn, dan is dat waarschijnlijk ook. 

4. Hij/zij gebruikt foto's van iemand anders

Als je niet zeker weet of iemand is wie hij of zij zegt dat hij is, haal dan zijn of haar foto's eens door Google Images. Als je ontdekt dat zijn of haar foto's gelinkt zijn aan het profiel van iemand anders, heb je waarschijnlijk te maken met een catfisher.

5. Hij/zij kan je nooit een selfie sturen op hetzelfde moment

Als je in iemand geïnteresseerd bent, wil je waarschijnlijk niet dat hij of zij foto's van je ziet, tenzij je er op je best uitziet, maar op een gegeven moment ben je waarschijnlijk zo opgemaakt dat je hem of haar gerust een selfie kunt sturen. Als dat niet wederzijds is, moet je je zeker afvragen waarom.

Eén ding dat je kunt doen om er zeker van te zijn dat je niet met een catfisher te maken hebt, is vragen om een foto te sturen waarom hij of zij iets specifieks doet of vasthoudt.

6. Hij/zij wil je niet in het echt ontmoeten

Voor de meeste mensen is het einddoel van iemand online ontmoeten uiteindelijk een persoonlijke ontmoeting, maar als je nieuwe romance niet die kant op wil gaan, is dat zeker een waarschuwingssignaal.

Als hij of zij niet wil afspraken, kan je proberen aan te dringen op een videogesprek. Als hij of zij niet wil videochatten, is dat nog een extra rode vlag en is hij of zij waarschijnlijk niet de persoon op op die datingsite of dat Facebook-profiel.

Catfishers zullen graag een grote hoeveelheid van je tijd verspillen met smoesjes en verzinsels en het is beter om die meteen in de kiem te smoren dan je te laten beetnemen.

7. Hij/zij doet aan lovebombing

De makkelijkste manier voor een catfisher om het vertrouwen van hun slachtoffer te winnen is door een romantische relatie met je te beginnen. Als iemand online romantische toenaderingen maakt en jullie relatie ongelooflijk snel lijkt te gaan, kan het een vorm van catfishing zijn. Pas op voor iemand die je overlaadt met romantische aandacht vlak na jullie eerste online ontmoeting, maar vermijdt om elkaar persoonlijk te ontmoeten. Dit staat ook wel bekend als love bombing.

8. Hij/zij vraagt om geld

Veel catfishers hebben een heel ander doel dan een band opbouwen met mensen. In feite zijn veel van hen gewoon op zoek naar een simpele manier om geld te verdienen. Als de persoon met wie je online praat je om geld vraagt en jullie elkaar nog niet eens persoonlijk hebben ontmoet, dan kan je er zo goed als zeker van zijn dat je gecatfished wordt.

Catfishers proberen hun slachtoffers er vaak toe te verleiden hen geld te geven. Zodra ze het vertrouwen van hun slachtoffer hebben gewonnen, spelen ze in op hun emoties om geld los te krijgen. Ze kunnen een noodgeval veinzen waarbij ze dringend geld nodig hebben om de medische kosten van een familielid te betalen. Of ze vragen geld voor een trein- of vliegticket om je te komen bezoeken.

Wat het verhaal ook is, wees wantrouwig tegenover iedereen die je online ontmoet en om geld vraagt. 

9. Je hebt het gevoel dat er iets mis is

Vertrouwen op je gevoel is nuttig in allerlei lastige situaties, waaronder deze. Als je het gevoel hebt dat er iets niet klopt, ben je waarschijnlijk iets op het spoor.

Ik zeg altijd tegen mensen dat ze op hun intuïtie moeten vertrouwen. Veel mensen negeren dat graag.

Wees niet bang om op je intuïtie te vertrouwen. Als er iets niet klopt aan je nieuwe online vriend(in), sla dat gevoel dan zeker niet in de wind. Het is altijd beter om het zekere voor het onzekere te nemen. Als het er niet op lijkt dat iemand zijn ware identiteit gebruikt, is dat waarschijnlijk ook niet zo.